Międzynarodowy zespół badawczy z Instytutu Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk oraz Czeskiej Akademii Nauk badał mechanizmy oddziaływania wodoru w cząsteczkach. Wyniki badań, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Journal of the American Chemical Society, wskazują, że nawet niewielkie zmiany w położeniu atomów wodoru mogą radykalnie wpływać na przebieg reakcji chemicznych.

Badania prowadzone pod kierunkiem dr. Dariusza Piekarskiego (IChF PAN) i dr. Jaroslava Kočiška (CAS) dotyczyły imidazoli i triazoli – związków chemicznych szeroko stosowanych w medycynie i rolnictwie. To substancje wykorzystywane m.in. w lekach przeciwgrzybiczych, przeciwnowotworowych czy w fungicydach chroniących uprawy. Choć niezwykle skuteczne, mogą trafiać do środowiska, powodując zanieczyszczenia i rozwój opornych szczepów grzybów. Zrozumienie mechanizmów ich rozkładu ma więc znaczenie nie tylko dla nauki, lecz także dla zdrowia publicznego i ochrony środowiska.

Zespół badaczy zastosował metodę dysocjacyjnego przyłączania elektronów (DEA), aby sprawdzić, jak cząsteczki triazoli reagują na kontakt z niskoenergetycznymi elektronami. Okazało się, że położenie jednego atomu wodoru może decydować o tym, w jaki sposób przebiega proces rozpadu molekuły – czy atom bromu zostanie łatwo oderwany, czy też wejdzie w bardziej złożone interakcje, tworząc stabilne formy pośrednie.

Odkrycia te otwierają nowe możliwości w chemii i materiałoznawstwie, pokazując, jak subtelne zmiany strukturalne można wykorzystać do kontrolowanego kierowania reakcjami chemicznymi. To z kolei stwarza perspektywy dla opracowywania skuteczniejszych metod oczyszczania wód i ścieków z trudnorozkładalnych substancji, a także projektowania bardziej precyzyjnych leków.

Badania zostały dofinansowane przez Narodowe Centrum Nauki (NCN) oraz czeskie MEYS, OP JAK.