Badacze z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie (IIMCB) opisali nowy mechanizm zwiększający skuteczność terapii mRNA. Wyniki badań polskich naukowców zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym Nature, uważanym  za najbardziej prestiżowe na świecie. Mogą one ułatwić tworzenie nowoczesnych leków przeciwko nowotworom i chorobom zakaźnym.

Zespół prof. Andrzej Dziembowski z Laboratorium Biologii RNA w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie wziął „pod lupę” popularne preparaty Comirnaty i Spikevax, szeroko stosowane podczas pandemii. Obie szczepionki działają podobnie: zawierają cząsteczki mRNA, które niosą instrukcję do produkcji białka S – to właśnie ono znajduje się na powierzchni koronawirusa SARS-CoV-2.

Polscy naukowcy wykazali, że enzym TENT5A odgrywa kluczową rolę w wydłużaniu ogona poli(A). Enzym ten bierze udział w dodawaniu cząsteczek adeniny do ogona poli(A) mRNA. Jest obecny w niektórych komórkach naszego organizmu, przede wszystkim w tych, które produkują dużo białek wydzielanych następnie na zewnątrz komórki.

Zespół zaobserwował również, że makrofagi, komórki odpornościowe, które odpowiadają za wychwytywanie i neutralizowanie „intruzów”, odgrywają najważniejszą rolę w działaniu szczepionek mRNA. Przełomowe badania zostały zrealizowane w oparciu o infrastrukturę badawczą IN-MOL-CELL Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej, zakupioną dzięki środkom z Krajowego Planu Odbudowy.

Najważniejsze odkrycia opisane przez polskich naukowców w Nature:

• Terapeutyczne mRNA są metabolizowane w różnym tempie w różnych typach komórek.
• Makrofagi są głównym źródłem antygenu kodowanego przez szczepionki mRNA po podaniu domięśniowym.
• Cząsteczki terapeutycznych mRNA ulegają wydłużaniu przez polimerazę TENT5A, co stabilizuje je i wpływa na zwiększenie produkcji zakodowanego antygenu.
• TENT5A zwiększa immunogenność szczepionek opartych na mRNA.  Efekt ten nie jest obserwowany dla preparatów opartych na oczyszczonym antygenie. Brak tego enzymu wpływa na obniżenie poziomu odpowiedzi immunologicznej.

Przełomowe badania, które zaowocowały publikacją w Nature, zostały zrealizowane w oparciu o infrastrukturę badawczą IN-MOL-CELL Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej. Została ona zakupiona dzięki środkom z Krajowego Planu Odbudowy.

Artykuł naukowy „Re-adenylation by TENT5A enhances efficacy of SARS-CoV-2 mRNA vaccines” znajduje się na stronie: https://www.nature.com/articles/s41586-025-08842-1