Urządzenia monitorujące aktywność fizyczną, takie jak opaski sportowe czy inteligentne zegarki, stały się powszechnym narzędziem wśród osób aktywnych fizycznie. Używa się ich do monitorowania parametrów zdrowotnych i wydolnościowych, jednak jak wykazują badania, te popularne gadżety nie zawsze dostarczają precyzyjnych informacji. Polscy naukowcy przeprowadzili szereg badań, które rzucają nowe światło na rzeczywistą skuteczność tych urządzeń w ocenie wydolności organizmu.

Niedokładność pomiarów: Wyzwania związane z urządzeniami sportowymi

Współczesne opaski i zegarki sportowe wykorzystują różne algorytmy do prognozowania wydolności organizmu, często bazując na szacunkowych wartościach, które nie są bezpośrednio mierzone. W ramach badań NOODLE (predictioN mOdels fOr enDurance athLetEs) przeprowadzonych przez naukowców z Polski, ujawniono, że urządzenia te nie zawsze dokładnie odwzorowują rzeczywiste parametry wydolnościowe, zwłaszcza w przypadku osób o wyższym poziomie wytrenowania. Wyniki wskazują na możliwość zarówno zawyżania, jak i zaniżania intensywności wysiłku, co może prowadzić do błędnego planowania treningów i nadmiernego obciążenia organizmu.

Jak zauważył Przemysław Kasiak, doktorant Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i współautor badań, tego rodzaju urządzenia mogą mylić się szczególnie w przypadku sportowców wytrzymałościowych. Pomiarów parametrów fizjologicznych nie wykonuje się bezpośrednio, a jedynie przewiduje na podstawie wzorców, które w wielu przypadkach są niedostosowane do rzeczywistych możliwości organizmu.

Kluczowe parametry wydolnościowe i ich znaczenie w sporcie

W ramach projektu NOODLE badano szereg parametrów fizjologicznych, które są kluczowe zarówno w sporcie, jak i medycynie. Do najważniejszych z nich należą: współczynnik wentylacji minutowej do ilości wydalanego dwutlenku węgla (VE/VCO2-slope), szczytowy puls tlenowy (O2Ppeak), krzywa efektywności poboru tlenu (OUES) oraz plateau efektywności poboru tlenu (OUEP). Parametry te odgrywają istotną rolę w ocenie wydolności fizycznej i mogą pomóc w precyzyjnym zaplanowaniu treningów.

Jednym z interesujących wniosków płynących z badań jest to, że wskaźnik OUEP jest stabilny niezależnie od poziomu wytrenowania. Jest to parametr, który może być wykorzystywany jako jeden z bardziej obiektywnych wskaźników wydolności organizmu. W przeciwieństwie do VO2max, który rośnie wraz z poziomem wytrenowania, OUEP utrzymuje się na stabilnym poziomie i spada jedynie podczas choroby.

Jak poprawić dokładność prognoz w urządzeniach sportowych?

Wyniki badań wskazują również na możliwość dalszego rozwoju metod kalibracji istniejących modeli predykcyjnych, by lepiej odpowiadały indywidualnym potrzebom sportowców. Przykładem jest metoda kalibracji modelu FRIEND, która pozwala na bardziej precyzyjne dostosowanie prognoz do różnych grup wytrenowania. Takie usprawnienie może umożliwić lepsze monitorowanie treningów zarówno zawodowych sportowców, jak i amatorów, co jest kluczowe dla optymalnego zaplanowania aktywności fizycznej.

Znaczenie testów wysiłkowych w ocenie wydolności

Pomimo zalet urządzeń sportowych, naukowcy podkreślają, że nie powinny one zastępować profesjonalnych testów wysiłkowych, które oferują dokładniejsze dane na temat wydolności organizmu. Przemysław Kasiak zwraca uwagę na konieczność przeprowadzania testów wysiłkowych przynajmniej raz w życiu, a dla osób trenujących regularnie – raz na rok lub co dwa lata. Tylko wtedy można uniknąć przetrenowania, co zmniejsza ryzyko kontuzji oraz problemów zdrowotnych związanych z nadmiernym wysiłkiem.

Źródła: Nauka w Polsce, PAP, BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation, Journal of Clinical Medicine, Frontiers in Physiology, Scientific Reports