Europejska misja kosmiczna Solar Orbiter, realizowana przez Europejską Agencję Kosmiczną we współpracy z NASA, dostarczyła nowych, przełomowych informacji na temat energetycznych elektronów słonecznych (SEE). Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics.
Słońce, będące najpotężniejszym akceleratorem cząstek w Układzie Słonecznym, regularnie wyrzuca elektrony osiągające prędkości bliskie prędkości światła. Dotychczas wiadomo było, że mogą one mieć różne pochodzenie, jednak dopiero dane z Solar Orbiter umożliwiły szczegółowe rozróżnienie ich genezy. Naukowcy wykazali, że jedna grupa SEE związana jest z impulsywnymi rozbłyskami słonecznymi, podczas gdy druga powstaje w wyniku koronalnych wyrzutów masy (CME) – potężnych erupcji plazmy w atmosferze słonecznej.
Badania oparto na analizie ponad 300 zdarzeń zaobserwowanych pomiędzy listopadem 2020 a grudniem 2022 roku. Wykorzystano aż osiem z dziesięciu instrumentów sondy Solar Orbiter, co pozwoliło na uzyskanie pełniejszego obrazu niż w przypadku wcześniejszych misji. Dzięki bliskiemu podejściu do Słońca możliwe było przeprowadzenie pomiarów in situ – sonda dosłownie przeleciała przez strumienie elektronów, rejestrując ich właściwości w pierwotnym stanie.
Odkrycia te mają ogromne znaczenie nie tylko dla nauki podstawowej, ale także dla prognozowania tzw. pogody kosmicznej. To właśnie koronalne wyrzuty masy niosą największe zagrożenie dla satelitów, infrastruktury kosmicznej i misji załogowych. Lepsze zrozumienie mechanizmów powstawania i rozchodzenia się SEE pozwala skuteczniej przewidywać potencjalne skutki burz słonecznych i chronić systemy technologiczne.
Misja Solar Orbiter realizuje kluczowy cel: ciągłe monitorowanie aktywności Słońca i jej wpływu na Układ Słoneczny. W przyszłości jej wyniki będą wspierane przez kolejne przedsięwzięcia ESA, takie jak Vigil (start planowany na 2031 rok), której zadaniem będzie obserwacja „niewidocznej” strony Słońca, oraz misja Smile, koncentrująca się na oddziaływaniu wiatru słonecznego z polem magnetycznym Ziemi.
