Szkoła Główna Mikołaja Kopernika

Tajemnica „kosmicznego pająka” rozwiązana

Europa-Manannan-Crater

Naukowcy od lat zafascynowani są zagadkową formacją przypominającą pająka w kraterze Manannán na Europie – lodowym księżycu Jowisza. Obiekt ten, odkryty przez sondę NASA Galileo w 1998 roku, do niedawna pozostawał tajemnicą. Różne hipotezy sugerowały wpływ grawitacji Jowisza czy aktywność podpowierzchniowego oceanu, ale żadna nie wyjaśniała w pełni charakterystycznego, rozgałęzionego kształtu.

Przełom przyniosło badanie opublikowane w grudniu 2025 roku w The Planetary Science Journal przez zespół z Planetary Science Institute i University of Central Florida pod kierownictwem Lauren Mc Keown. Naukowcy zaproponowali analogię do zjawiska znanego na Ziemi jako „lake stars” – promieniste, rozgałęzione wzory powstające zimą na zamarzniętych jeziorach, gdy woda przedostaje się przez niewielkie otwory w lodzie i rozlewa się pod śniegiem.

Na Europie mechanizm był podobny, choć przyczyna inna. Według  naukowców formacja Damhán Alla („pająk” po irlandzku) powstała w wyniku uderzenia asteroidy w krater Manannán. Energia zderzenia mogła spowodować wybuch podpowierzchniowego zbiornika solanki, która wypłynęła na powierzchnię przez lodową skorupę, tworząc charakterystyczny, promienisty wzór.

Naukowcy przeprowadzili także eksperymenty w laboratoriach JPL, używając symulantów lodu Europy schłodzonych ciekłym azotem do -100°C. Wyniki pokazały, że podobne „gwiazdy” mogą powstawać w ekstremalnie niskich temperaturach, co wspiera hipotezę powstania Damhán Alla po uderzeniu meteorytu.

Artykuły wiadomości ze świata nauki ukazują się w ramach cyklu popularyzującego naukę na stronie Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika.
Logotyp SGMK
Międzynarodowość, Interdyscyplinarność, Wysoka Jakość Nauczania

Szkoła Główna Mikołaja Kopernika (SGMK) jest uczelnią publiczną, która została założona w 2023 roku w 550. rocznicę urodzin –najwybitniejszego z polskich uczonych Mikołaja Kopernika. SGMK realizuje działalność naukową, badawczą i dydaktyczną dostosowując nauczanie do wyzwań przyszłości i bieżących potrzeb rynku, integrując wiedzę z różnych dyscyplin nauki i nawiązując współpracę z najlepszymi naukowcami i specjalistami z Polski i świata.

Przejdź do treści