Międzynarodowy zespół astronomów, kierowany przez badaczy z Northwestern University, po raz pierwszy w historii zidentyfikował źródło supernowej w średniej podczerwieni, korzystając z najnowszych możliwości Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST).
Odkrycie dotyczy masywnej czerwonej gwiazdy nadolbrzyma, ukrytej pod grubą warstwą kosmicznego pyłu. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie The Astrophysical Journal Letters, a obserwacje stanowią ważny krok w rozwiązaniu wieloletniej zagadki tzw. „brakujących czerwonych nadolbrzymów”.
Badacze przyjrzeli się galaktyce spiralnej NGC 1637, oddalonej o około 40 milionów lat świetlnych. Dzięki połączeniu danych archiwalnych z Teleskopu Hubble’a oraz najnowszych obserwacji JWST, astronomowie zidentyfikowali progenitora supernowej SN2025pht — gwiazdę, która wybuchła 29 czerwca 2025 roku.
Okazało się, że była to niezwykle jasna i masywna czerwona nadolbrzymia gwiazda, świecąca około 100 000 razy jaśniej niż Słońce. Mimo to jej światło zostało niemal całkowicie przysłonięte przez gęstą warstwę pyłu. W zakresie widzialnym gwiazda wydawała się ponad 100 razy słabsza, a przez to wyjątkowo czerwona.
Czerwone nadolbrzymy to jedne z największych gwiazd we Wszechświecie, znajdujące się w końcowym etapie życia. Gdy ich jądra zapadają się, dochodzi do potężnych eksplozji typu II supernowych. Teoretycznie właśnie takie gwiazdy powinny dominować wśród obserwowanych wybuchów — a jednak przez dekady astronomowie rzadko je identyfikowali przed eksplozją.
Nowe obserwacje sugerują, że problem nie polegał na ich braku, lecz na ukryciu. Najmasywniejsze czerwone nadolbrzymy prawdopodobnie wytwarzają wyjątkowo gęste otoczki pyłowe, które skutecznie blokują promieniowanie widzialne. Dzięki czułości JWST w zakresie podczerwieni astronomowie mogą wreszcie „zajrzeć” przez te kosmiczne zasłony.
Dodatkowym zaskoczeniem okazał się skład pyłu — zamiast typowych związków krzemu i tlenu, dominował w nim węgiel, co sugeruje silne procesy konwekcyjne zachodzące w gwieździe w ostatnich latach jej życia.
Odkrycie SN2025pht to pierwsza w historii bezpośrednia identyfikacja progenitora supernowej przy użyciu JWST.
