Na przełomie roku polskie niebo stanie się sceną jednego z najbardziej widowiskowych zjawisk astronomicznych zimy. Już od 28 grudnia rozpoczyna się aktywność Kwadrantydów – roju meteorów, który od XIX wieku przyciąga uwagę miłośników obserwacji nieba. Największa intensywność zjawiska prognozowana jest na 3 stycznia, około godz. 16:00 (czasu polskiego). Z kolei cała aktywność roju potrwa do 12 stycznia.
Kwadrantydy należą do bardziej obfitych rojów meteorów – przy sprzyjających warunkach można dostrzec nawet do kilkudziesięciu meteorów w ciągu godziny. Nocne obserwacje szczególnie dobrze wypadają na terenach poza miastem, z dala od sztucznego oświetlenia.
Choć Kwadrantydy są znane nauce od 1835 roku, ich pochodzenie może być znacznie wcześniejsze. W 1979 roku pojawiła się hipoteza, że ich macierzystą kometą jest C/1490 Y1, obserwowana na Dalekim Wschodzie pod koniec XV wieku. W 2003 roku odkryto ciało nieaktywnej komety – 2003 EH1, które orbitą pasuje do Kwadrantydów. Astronomowie rozważają dwie możliwości: obiekt 2003 EH1 może być dawną kometą C/1490 Y1 albo oba te ciała powstały w wyniku rozpadu jednego większego obiektu około 1490 roku, tworząc rój widoczny do dziś.
Co ciekawe, z tym samym okresem wiąże się zagadkowe wydarzenie historyczne – tzw. „deszcz kamieni” nad chińskim miastem Qingyang z 1490 roku, opisany w starych kronikach. Według przekazów większe kamienie miały ważyć około 1,5 kg, a mniejsze około 1 kg, a zjawisko miało rzekomo spowodować śmierć nawet 10 tysięcy osób. Nie wiadomo jednak, czy wydarzenie to miało związek z kometą i ewentualnym rozpadem tego ciała.
Nazwa roju pochodzi od Kwadrantu Ściennego – historycznej konstelacji, która dziś nie istnieje w oficjalnym podziale nieba. Radiant, czyli miejsce, z którego pozornie wybiegają meteory, znajduje się na granicy Wolarza, Herkulesa i Smoka.
Meteory, potocznie zwane „spadającymi gwiazdami”, to tak naprawdę drobiny materii kosmicznej wpadające w ziemską atmosferę. Zwykle całkowicie spalają się w jej warstwach, ale gdy są większe – mogą dotrzeć do powierzchni Ziemi jako meteoryty.
